Japonca, zorluğuyla meşhur bir dil malumumuz. Gerçekten de zorlayıcı noktalarının yanı sıra eğer benim gibi yeni dil öğrenmekten keyif alıyorsanız oldukça eğlenceli olacaktır.
Her şeyden önce alfabeler bambaşka! Bildiklerinizi unutun ve çizim yeteneklerinizi konuşturmaya başlayın. 🙂
Japon yazı sistemi iki tür karakter ve üç alfabeden oluşuyor; hiragana – katakana ve Çince karakterler olan kanji.
Her biri farklı kullanım, amaç ve özelliklere sahip bu alfabelerin tümü Japonca bir yazı hazırlayabilmek ve anlayabilmek için gerekli. Japonca bir cümle, hiragana, katakana ve kanjiden oluşan kombinasyonlara sahip olabilir.
Hiragana ve Katakana alfabeleri, Japon diline özgüdür. Kanji ise belirttiğim gibi Çince temellidir.
Japonca kitaplarda, gazete sütunlarında görebileceğiniz yazılar, yukarıdan aşağıya doğru giden sütunlarda, sağdan sola doğru okunabilir. Ya da bazen Türkçe’de olduğu gibi yatay olarak soldan sağa yazılıp okunabilir…
Hiragana
Hiragana alfabesi, asıl Japonca kelime ve gramer unsurları için kullanılır. 46 temel karakterden oluşur. Bu karakterlerin üstlerine eklenen 3 çeşit sembol ile okunuşları etkilenir.
Japonca öğrenenler Katakana ve Kanji’den önce Hiragana ile başlarlar.
Hiragana ayrıca, Kanji karakterlerinin yanında veya üstünde bulundurulan okuma yardımcısı olan furigana veya yomigana için de kullanılır. Henüz bilinmeyen Kanji karakterleri okumak için yardımcı olurlar. Bu yüzden öncelikle Hiragana alfabesi iyice öğrenilmelidir. Küçük çocuklar için hazırlanan kitaplar da hiragana kullanılarak yazılır.
Hiragana ayrıca, sıfatları ve çeşitli kelimeleri birbirine bağlayan bağlaçlar için de kullanılır.
Katakana
Katakana alfabesi, özellikle yabancı kökenli kelimeler ve isimler için kullanılır. Bazen yansımaları ifade etmek için de kullanılabilir. Karakter sayısı ve oluşumu Hiragana ile aynıdır.
Japonca yazmaya; isminizi (Japonca değilse), Katakana kullanarak nasıl yazacağınızı öğrenmekle başlamanız çok muhtemel. 🙂
Kanji
Binlerce farklı karaktere sahip bir alfabe olmakla Kanji, başlı başına ayrı bir konu! Her bir karakter farklı anlamlara sahiptir ve bunların çoğu, kullanım şekli ve içeriğe bağlı olarak birden fazla telaffuza sahip olabilirler. Örneğin 今日 – kyō olarak okunarak ¨bugün¨ anlamına gelebilir. Aynı zamanda yine aynı şekilde 今日 – konnichi olarak da okunabilir ve ¨son günlerde¨ anlamına gelebilir.
Farklı okumalar, Çince’den türetilen onyomi (ses okuma) veya kunyomi (anlam okuma ve Japonca okumalar) olarak ayrılır. Çoğu karakter, bu okumaların ikisinden de en az birer tane olmak üzere sahiptir, bazı karakterlerde de sadece birer tane olabilir… Bunları öğrenmenin tek yolu ise bol bol okumak ve yazmaktan geçiyor, göz alışınca ezberlemek de kolaylaşıyor.
Japonya’da ilkokul, ortaokul ve liselerde, öğrenciler 2.000’den fazla jyoyo kanji (常用 漢字); yani düzenli kullanılan kanji karakterleri öğrenirler.
Kanji ile komik olabilecek şey ise; JLPT yani Japonca dil sınavının en yüksek seviyesini geçmek için de gereken kanji sayısı da bu kadarmış!
Peki Japonların bu 50.000’den fazla kanji karakterin tümünü bilmediğini ve temel olabilecek bazı karakterleri el yazısında kullanırken şekillerini kontrol ettiklerini söylesem? 🙂 Umudu yitirmemek için yeterli sanırım!
Romaji
Bu üç Japonca karakter sistemine ek olarak, Japonya’da sesleri hecelemek için kullanılan Roma Alfabesi de bulunuyor. Rōmaji (ローマ字), Japonca metnin, istasyonlar, sokaklar, sözlükler, ders kitapları, pasaportlar gibi Japonca dışında dil konuşanların kullanabileceği ve görebileceği yerlerde bulunabilir.
Rōmaji, ayrıca bilgisayarlarda yazarken de kullanılır. Klavyeler üzerinde Japonca hiragana karakterleri de bulunmakla birlikte, yazmak için r scriptmaji’de, bu karakterleri oluşturmak için karakterlerin sesleri latin komutlar ile oluşturulur.
Karakterler ilk öğrenilirken de rōmaji, okumaya yardımcı olacaktır.
Nasıl İlerlenebilir?
Karakterleri öğrenirken başlarda doğal olarak çok zorlanıyordum. Daha sonra eşim, Japonya’da alfabe öğrenirken kullanılan yöntemden bahsetti.
Aşağıda paylaştığım gibi boş bir sayfadan onlarca çıkış alarak, her gün 3-4 karakter olacak şekilde bir karakteri onlarca kez yazdım… Her çalışmanın ardından da telefonumda bulduğum uygulamaları kullanarak hafızamda tutmaya çalıştım. Japonya’ya geldiğimde Hiragana ve Katakana’yı okuyabiliyordum. Bu iki alfabeyi öğrenmem, günde 1-2 saat çalışmayla, yaklaşık 2.5 – 3 ayımı aldı
Tabi bu çalışmanın bir diğer faydası da Japonca dil okuluna başlarken direkt bir seviye atlayarak başlamam oldu. Böylece hızlıca dili öğrenmeye başlayabildim…
Fakat bitti mi? Elbette hayır, Japonca sonu olmayan ve ¨öğrendim, tamam¨ demesi pek de mümkün olamayacak kadar renkli bir dil. Her gün yeni bir şeyler öğrenerek hem dilimi geliştirmek hem de bu renkli kültüre daha fazla ortak olmak ise çok eğlenceli! 🙂
Notlar
Paylaştığım Hiragana ve Katakana alfabeleri sağdan sola ve yukarıdan aşağı doğru bir sıralamada ilerliyor. a, i, u, e, o, ka, ki, ku, ke, ko gibi…
Harfler üzerindeki çizgiler ve sayılar, karakterin hangi sırada nasıl çizgilerle oluşturulacağını gösteriyor.
