Japon okullarındaki kurallar ve eğitim sisteminin bazı yönlerine daha önce de değinmiştim. Bunları hatırlamak, biraz daha farklı noktalara değinerek anlatmak isterim. Çünkü Japonya’daki kültürel bağlılık ve düzenin ilk ve en önemli adımı kuşkusuz okullar.
Tüm dünyadaki insanlar için büyümenin temel direği olan eğitim alanında her ülkenin kendine özgü kültürel parçaları çocuklara öğretiliyor. Japon eğitim sistemi de bu açıdan farklı değil. Fakat bunun yanı sıra Türkiye ile karşılaştırmak gerekirse birçok farklılığı da bulunuyor.
Japon Eğitim Sistemi Nasıl İşliyor?
Bizdeki gibi anaokul, ilkokul gibi ayrımlar Japonya’da da var. 5 ana döneme ayrılıyor;
- 3-6 yaş arası; Yōchien (幼稚園, Anaokulu)
- 6-12 yaş arası; Shōgakkō (小学, İlkokul)
- 12-15 yaş arası; Chūgakkō (中学, Ortaokul)
- 15-18 yaş arası; Kōkō (高校, Lise)
- Genel olarak 2 ila 4 yıl arasında değişen sürelerde olmak üzere; Daigaku (大学, Üniversite) ve Senmongakkō (専 門 学校, Meslek Yüksekokulu)
Japonya’daki eğitim sisteminin en önemli özelliklerinden biri, ahlak ve etik değerler konusundaki eğitimlerin ağırlığı… Matematik, fen, tarih gibi standart dersler var. Bunların yanında da ahlak konusuna ayrılan zamanlar bulunuyor. Bu ders zamanlarında, herhangi bir kitap üzerinden doğru ve yanlışı okuyarak, ezberleyerek öğrenmek yerine ahlaki ikilemlerle ilgili tartışma, çocukların belirli durumlara nasıl tepki vereceğini gözlemlemek şeklinde ilerliyormuş bu zamanlar… Doğru veya yanlış cevaplar yok; bunlar arasında konuşma ve görüş paylaşma zamanı… Gerçek hayatta karşılaşılabileceği gibi.
Okullar, 15 yaşına kadar zorunlu. Fakat bu yaş sonrasında ortaokul mezunlarının %99’u, öğrenimlerine devam etmek üzere liselere kaydoluyormuş!
Devlet okullarına kayıtlarda, ortaokula kadar kayıt ve okul ücreti bulunmuyor. Aileler, yemek ve okul gezileri gibi masraflar için ödeme yapıyor yalnızca.
Sınav Sistemleri
Japonya’da, ortaokul, lise veya üniversitelere geçmek isteyen öğrencilerin yorucu ve stresli giriş sınavlarını geçmeleri bekleniyor. O kadar yorucu ki, ¨sınav cehennemi¨ olarak adlandırılırlar (shiken jigoku , 試験 地獄). Bu sınavlar, eğitim için uykusuz geceler, bitmeyen okullar demek… Çoğu öğrenci dersler bittikten sonra da okullarında kalarak çalışmaya ve sınavlara hazırlanmaya çalışırlar…
Üniversite sınavları ve seçim koşulları da oldukça zor… Öğrencilerin sadece %56’sı ilk denemelerinde başarılı oluyormuş. Başarısız olanlar, gelecek yılki test döneminde yeniden denemek için bir sene boyunca daha kendi başlarına uzun ve yorucu bir dönem geçirerek çalışmaya devam etmek zorunda kalırlar…
Okul Hayatı
Öğrenciler Türkiye’deki gibi, Pazartesi’den Cuma’ya kadar derslere devam eder. Cumartesi günü yarım gün ek olarak devam eden okullar var. Bu ek dersler ¨juku¨ (塾) olarak adlandırılıyor. Bu ek günde alınan dersler bazen giriş sınavları için, bazen ingilizce gibi belirli konularda güçlenmek için olabiliyor. Böyle dersler almayanlar da genelde okul sonrası kulüplere ve beyzbol, voleybol, kendo veya başka herhangi bir spor dalı etkinliklerine zaman ayırırlar. Yani okul yılları dolu dolu geçiyor!
Japonya’daki okullarda, hizmetliler bulunmuyor. Öğrenciler, okullarını temiz tutmak için kendileri vakit ayırıp uğraşıyor. Bunun için takımlara ayrılırlar. Bazıları zeminleri paspaslar, bazıları tahtaları siler, bazıları süpürür, bazıları bahçeleri temizler… Böyle bir takım çalışması ile, çocuklara kendi yaşam alanlarının sorumluluğunu almaları öğretilir.
Ayrıca büyük festivaller bulunur. Spor etkinlikleri, kültür festivalleri, sergiler, oyunlar, konserler… Genelde okul sonrası zamanlarda yapılan bu etkinliklerde öğrencilerin streslerini azaltarak bir araya gelmeleri hedeflenir…
Gakureki Shakai
Japonya sağlam bir eğitim sistemine sahip olsa da her şey mükemmel değil… Testler etrafında dönerken öğrenciler daralıyor… Bu durum, gakureki shakai (学 歴 社会) olarak biliniyor.
Lise ve üniversitelere girmeye çalışan öğrenciler arasındaki rekabet, o kadar yüksektir ki çocuklar, zamanlarının çoğunu doğru okul ve doğru eğitim yoluna harcıyor.
Zihinsel, bedensel ve ruhsal zorluklarla başa çıkmaya çalışan çocuklar iyi okullara giremediği için bazen zorbalığa bile maruz kalabiliyor. Hatta bazıları yaşam ve eğitim zorluklarıyla yüzleşmekten kaçınmak için kendilerini toplumdan soyutlayabiliyor. Fakat günümüzde, öğrenciler üzerindeki baskıyı azaltacak okul sistemleri yaratma yolunda adımlar atılıyor…
Tüm bunların yanında sonuçlarına bakıldığında, sistem kendi içerisinde iyi işliyor olmalı. Japon toplumunun yüksek değerlerini, akla verdiği önemi yaratan güçlü bir eğitime sahip…
Kapak Fotoğrafı; celsianeducation.co.uk
