Fotoğraf; PIXTA
Türkiye’de ekmeksiz bir hayat? Kabus gibi düşünebilirsiniz. En başta buraya taşınırken, acaba her öğünde pirinç yemek bir süre sonra sıkıcı olacak mı diye düşünmedim değil. Türkiye’de ekmek ne ise, burada pilav da o! Türkiye’de yemekle birlikte ekmek yemeğimi düşününce, burada da pilavı bırakmayı beklerken hiç de beklendiği gibi gitmedi.
Yenen pilavlar, sıkıcı ve sade pilav olmaktan çıkarılıp tek başına leziz bir yemeğe kolaylıkla dönüştürülebiliyor…
Üstelik Türkiye’de her öğün ekmek yemek, sağlıksız ve kilo almaya sebep olabilirken, burada pilav hiç de öyle değil. Bir pilav nasıl kilo almanıza neden olmaz demeyin, buralardaki pilav Türkiye’deki gibi yağda kavurmalar, tereyağları vs içermiyor! 🙂
Peki nasıl oluyor da bir ülkede kilo almaya sebep olabilen pilav, pirinç; diğer bir ülkede sağlıklı sayılabiliyor? İşte, Japonya’da pirinç ve pilav hakkında her şey… Hadi başlayalım!
Japonya’da Pirinç
Aslında sadece Japonya’da değil, farklı ülkelerde de insanların temel besin kaynaklarının başında pirinç de bulunuyor. Bunun nedeni, pirincin kolay yetiştirilmesi ve küçük bir miktarla bile karın doyurabilmesi. Dünyanın her yerinde milyonlarca insanı doyuran pirinç, Japonya’da bir besin kaynağı olmanın ötesinde. Tarih, gelenek, kültürün bir parçası… Ve muhtemelen bu nedenle de Japon pirinci dünyanın en iyileri arasında yer alıyor.
Japonya’da Pirinç Kültürünün Başlangıcı
Pirincin, özellikle MÖ. 3. yüzyılda Yayoi döneminin başlangıcında Japonya’ya geldiğine inanılıyor. Japonya’da pirinç ekimi, ülkenin batı kısmında yer alan Kyushu adasının kuzey kesiminde başladığı düşünülüyor.
O zamandan beri pirinç, Japonya’nın temel besin maddesi olmuş. Balık, et, sebze gibi yiyeceklerin yanında ana yemeği olmanın ötesinde, nasıl kullanıldığı ve neyi sembolize ettiğine kadar Japon tarihinin de büyük bir parçasına dönüştü.
Yayoi döneminde zenginler ve yoksullar arasında bir ayrım bile yaratmış. Pirinç depolanabilir olduğu için, Japonya’daki güçlü aileler, kendileri için büyük pirinç depoları inşa etmeye başlamış ve yoksulların çekişmeye girmesine neden olmuşlar. Yayoi döneminde Japonya’daki pirinç ekonomisi çok büyükmüş. Fakat bundan, asıl olarak zengin ve güçlü kesim yararlanmış. Pirincin önemi nedeniyle, Japonya tarihinin bir döneminde para yerine bile kullanılmış. İnsanlar pirinç ile vergilerini ödemişler.
Pirinç kültürünün önemi ve etkisi Japonya’da çok büyük şekilde bugünlere dek gelmiş. Pirinç kalitesini iyileştirmek için büyük çaba ile çalışan Japonlar, dünyanın en iyi pirinç üreticileri arasında yer alıyor.
Yeni mahsulden üretilen pirinçler, paket üzerine gururla yerleştiren damgalar ile marketlerde yerini alıyor ve bu kaliteli pirinçler bazen bir hediyeye bile dönüşebiliyor.
Farklı Japon Pirinç Türleri
Japonya’nın temel besin maddesi olması nedeniyle, pirinç tek bir türle de sınırlı kalmamış (evet, Türkiye’deki ekmekler gibi).
Japonya’da temel olarak 4 ana çeşit pirinç bulunuyor; beyaz, kahverengi, çok tahıllı ve yapışkan pirinç… Her biri farklı amaçlar için kullanılır ve tahıl, doku açısından farklılık gösterir.
Japonca’da ¨hakumai¨ olarak bilinen beyaz pirinç, Japonya’da yetiştirilen ve tüketilen en yaygın pirinç türü. Kısa tanelerden oluşur. Pişirildiğinde lapa değil ama hafif yapışkan bir doku kazanır. Japon yemeklerinde kullanılan temel pirinç çeşidi beyaz pirinç…
Japonca’da ¨genmai¨ olarak da bilinen kahverengi pirinç… Siyah pirinç kadar koyu olmayan ve hafif açık bir kahverengine sahip pirinç türü. Hakumai kadar lezzetli görülmediği için çok satılmıyor. Siyah pirinç ile karşılaştırıldığında, daha besleyici bir seçenek. Sağlığı erken yaştan korumaya çalışan gençler arasında yavaş yavaş popüler hale gelmeye başlamış.
Çok tahıllı pirinç, genelde beyaz pirinçten yapılır ve daha fazla lezzet katmak için tahıllar eklenir. Genellikle sağlıklı yemekler sunan restoranlarda veya ryokan (geleneksel oteller), bu çeşit pirinç kullanabilir fakat yaygın değildir.
Son olarak, Japonca’da ¨mochigome¨ olarak bilinen yapışkan pirinç türü. Japonya’daki en popüler ikinci pirinç olmasının sebebi, Japon pirinç kekleri ve tatlılarının yapımında kullanılması.
Bir Kaç Yemek Çeşidi
Temel bir gıda olarak pirinci her öğün yemek, bunu sıkıcı hale getirmek anlamına gelmez kesinlikle. Japonya’da tek bir kase pirincin tadını minik eklemelerle kolayca çeşitlendirebileceğiniz bir çok yol bulunuyor.
Japon Usulü Pilav Nasıl Pişirilir?
Pirinci pişirmenin en temel yolu bir pirinç, pilav makinesinden geçiyor.
Pirincin türüne göre bir kaç kez yıkayarak beyaz suyu atmak gerekebilir ya da yıkamaya gerek kalmadan pişirebilirsiniz. Pirinç makinesinin tenceresine, ölçünüze karar verip pirinç ekleyin ve üzerine yine belirli oranda suyu ekleyin ve makineyi çalıştırın. Piştiğinde makine size haber verecek! (Tercih edilen pişme şekline göre süre de çeşitlilik gösterebilir).
Eğer bir makineniz yoksa endişelenmeyin; Türkiye’de kullandığım yöntemden bahsedeceğim… Pirinci bir kap kullanarak tencereye ekleyin. Beyaz suyunu bırakıncaya dek güzelce ve tekrar tekrar yıkayın. Yeterince temiz göründüklerinde pirincin az üzerine çıkacak kadar su ekleyin ve en kısık ateşte kapağını kapatıp pişirmeye başlayın. Bir süre sonra tencere içerisinde baloncuklar göreceksiniz. Kapağı açmayın ve baloncukların bitmesini bekleyin. Bittikten sonra yaklaşık 2-3 dakika daha pişince Japon usulü pilavınız hazır! 🙂
Onigiri
Minik ve leziz bir seçenek olarak; Onigiri yani pirinç topları. Japonya’daki her markette bir köşede bulabileceğiniz ve farklı tatlar sunan bu şahane yiyeceğin evde yapılması da çok kolay. Yukarıda bahsettiğim şekilde pilavı hazırladıktan sonra çok soğutmadan ellerinizi tuzlayın. ardından biraz pirinci avcunuza alıp bastırın, içine istediğiniz harcı ekleyebilirsiniz. Benim bu aralar favorim tuna&mayonez. Bir konserve balığın suyunu iyice süzüp mayonezle karıştırın ve avcunuzdaki pilavın üzerine ekleyin. Ardından güzelce kapatın. Şekli üçgen haline getirin. Bulabilirseniz bir de nori yani deniz yosunu ile sarmalayın ve hazırsınız! 🙂
Sushi
Japonya’da pirinçten bahsederken sushi’nin lafını etmeden olmaz! Suşi, beyaz pirincin çeşitli şekillerde kullanılması ile hazırlanır. Özel sirkesi eklenerek istenen formun verilmesi kolaylaşır. Japonya’ya yolunuz düşerse denemeden ayrılmayı hayal bile edemezsiniz değil mi? Tek bir parçayı ağzınıza attığınızda neden bu kadar sevildiğini ve önemli olduğunu anlayacaksınız. 🙂
Başka?
Herhangi başka bir yemeğe ihtiyaç duymayan ve başlı başına bir lezzet olan seçenekler de mevcut. ¨Tamago kake gohan¨ gibi. Japonya’da yumurtaların çiğ tüketmeye uygun şekilde üretilmesi ve taze tutulması önemlidir. Çünkü, bu seçenekte olduğu gibi çiğ yumurta tüketimi oldukça yaygın. Basit bir seçenek olarak bir kase pilav üzerine çiğ yumurtayı bırakın ve biraz soya sosu ekleyin. En rahat ve hızlı seçenek olacaktır. 🙂
Ochazuke gibi, pilav üzerine bir paket karışım ekleyerek soğuk ya da sıcak tüketebileceğiniz başka tek kaselik pilav alternatifleri de var. Veya donburi gibi leziz seçenekler… Her biri çoook leziz, denemekten geri durmayın. 🙂
Ayrıca Japonya’da yemek yerken pilav ile ilgili görgü kurallarını da atlamayın.
Pilavınızı yerken kafanızı masaya yaklaştırmak yerine kasenizi elinize alabilirsiniz. Ayrıca kasenizdeki pirinç tanesi bırakmamaya özen gösterin. Son olarak, yemek çubuklarınızı (ohashi) pilav kasenize dikey olarak saplamayın. Bu genelde cenazelerde veya sunaklarda kullanılan yöntem olduğu için hoş karşılanmadığını unutmamak gerek.
