Selamlaşma konusu bir dil öğrenirken ilk öğrenilen temel konulardan biri. Selamlaşma, tanışma, isim söyleme ve öğrenme…
Ancak Japonya’nın kendine özgü selam ve kuralları var. Yalnızca dil parçası olarak kalmıyor ve kültür açısından da önemli bir yer kaplıyor. Bazı kullanım ve anlamlar, Türkiye’den ve alışık olduklarımızdan farklı olabiliyor, fakat farklarıyla birlikte konuya hakim olmak ve Japonya’da kültürün gerektirdiği görgü kurallarına uygun davranmak en iyisi!
Japonya’da Selamlaşma
Aisatsu (挨拶), Japonca¨ anlamına geliyor. Fakat söz konusu Japonya olunca bir ¨merhaba¨dan fazlası olduğunu tahmin etmek zor değil.
Türkiye’de ve diğer bir çok batı kültüründe tanıdığınız insanla karşılaştığınızda gülümseyerek ya da hafifçe başınızı eğerek selam verebilir, sarılabilirsiniz…
Japonya’da ise aisatsu çok önemlidir ve çocukluk döneminden itibaren öğretilir.
Japonya’daki selamlaşmalarda en belirgin farklardan biri, bir çoğumuzun bildiği gibi el sıkışmanın yaygın olmaması. Bunun yerine eğilerek selam vermek yaygındır.
En Çok Kullanılan 10 Temel Selamlaşma Biçimi
1- Konnichiwa
Bu kelime en çok bilinen Japonca kelime olabilir!
¨Merhaba¨ anlamına gelir ve günün her gündüz saatinde kullanılabilir. Fakat en çok 11.00 – 17.00 arası kullanımı yaygındır (diğer zamanlar için ayrı kelimeler olduğundan).
Her durumda ve herkese hitab ederken kullanılabilecek bir kelime, herhangi bir kibar ya da resmi formu yok. Konnichiwa, konnichiwa’dır! 🙂
2. Ohayōgozaimasu
Kelime anlamı olarak ¨günaydın¨ anlamına gelir. Sabah saatlerinden öğlene kadar olan sürede bu selamlama kullanılır. Kelime içerisinde ¨sabah¨ ya da Türkçedeki gibi ¨gün¨ kelimeleri yok. Bunun yerine temel olarak hayai (早い) yani ¨erken¨ anlamına gelen kelime yer alır.
Bu kullanım daha resmi iken, daha yakın arkadaş çevresi ve aile için ¨gozaimasu¨ kısmını çıkararak yalnızca ¨ohayō¨ diyerek de kullanılabilir.
3. Konbanwa
¨iyi akşamlar¨ anlamına gelen konbanwa genelde 18:00 ya da gün batımı sonrası kullanılıyor. Kelime olarak herkese karşı kullanılabilir olmasına rağmen, daha resmi geliyor. Çünkü yakın tanıdıklarınıza karşı kullanılacak bir durum genelde olmaz. 🙂
4. Oyasuminasai
Tam çeviri olarak ¨lütfen dinlenin¨ ya da ¨iyice dinlenin¨ gibi bir anlamı var. Uyku öncesi ¨iyi geceler¨ yerine kullanılıyor.
Bazen bir gece içmesi ardından arkadaşlarınızdan ayrılırken de bu kelimeyi kullanabilirsiniz.
¨oyahōgozaimasu¨ gibi ¨oyasuminasai¨ de kibar ve samimi çekime sahip. Resmi versiyonu bir kenara bırakabileceğiniz yakın arkadaş çevresi ve aile için ¨oyasumi¨ demeniz de yeterli.
5. Sayōnara & Gokigenyō
Çok kullanılmayan fakat bir o kadar da çok bilinen Japonca kelime ¨Sayōnara¨. Aslında kelimenin tam çevirisi ¨eğer öyleyse¨.
Bugünlerde çok nadir kullanılan gokigenyō, Edo dönemine kadar sayōnara ile birlikte kullanılırmış. Kelime anlamı ¨Veda¨.
İkisinin birlikte kullanımı ile de aslında ¨öyleyse elveda…¨ gibi bir anlama kavuşuyormuş yani.
Meiji döneminde ise erkekler gokigenyō demeyi bırakmış ve yalnızca sayōnara kullanmaya başlamış. Kadınlar da gokigenyō şeklinde cevaplarmış.
Showa döneminde ise kadınlar da sayōnara kelimesini kullanmaya başlamış ve böylece bugünlerde gokigenyō artık yaygın olmayan bir kelime haline gelmiş.
Arkadaşlar ya da aile arasında daha yaygın olarak byebye (baibai – バ イ バ イ), jaane (じ ゃ あ ね), dewa (で は), mata ne (ま た ね) gibi kelimeler kullanılıyor. Bunlar genelde çok güçlü vedalar değil. Genelde, ¨görüşürüz¨ anlamına geliyorlar.
6. Ittekimasu – itterasshai
Japonya’da evden ya da ofisten ayrılırken, giden kişi ittekimasu diyerek çıkıyor. Anlamı, ¨gidip geri döneceğim¨. Bunun karşılığında, orada kalan kişi ise itterasshai şeklinde cevap veriyor. Bunun anlamı da ¨lütfen git ve geri gel¨. Günlük olarak çok kullanılan bir grup. Evden markete gitmek için ayrılırken eşimi haberdar etmek için son bir ¨ittekimasu¨ seslenişi atıyorum mesela! 🙂
7. Tadaima – okaeri
Eve ya da ofise döndüğünüzde kullanılacak bir selamlama şekli de bulunuyor. Geri dönen kişi tadaima veya tadaima modorimashita diyor. Yani, ¨geri döndüm¨ – ¨ben geldim!¨.
Karşılayan kişi ise okaeri veya okaerinasai diyor. Bunun anlamı da ¨yeniden hoşgeldin!¨
8. Moshi moshi / Osewa
Türkçede kullandığımız ¨alo¨ lafının Japonca karşılığı… Yalnızca telefon konuşmasına özel bir kullanım. Telefon konuşması başladığında karşı tarafın sizi duyabildiğinden emin olmak için sık sık kullanmak durumunda kalabilirsiniz. 🙂
Fakat bugünlerde telefona cevap vermenin daha kibar bir yolu olarak direkt ¨hai¨ yani ¨evet¨ diyerek açmak. Ardından isim, şirket bilgileri ile kendinizi tanıtarak konuşmanıza devam edebilirsiniz.
Bir de birebir yapılan görüşmeler, toplantılarda, vakti ayıran tarafa teşekkür ederken ve minnet gösterirken osewa ni natte orimasu (お 世 話 に な っ て お り ま す) der.
9. Otsukaresama desu
İş yerlerinde, günlük yaşamda, okulda, yoğun bir çalışma ardından sıkça kullanılan bir laftır. Tam çeviri biraz zor. Fakat fiilin kökeni, tsukareru (疲 れ る) “yorulmak” anlamına gelir.
Yorucu bir işti, sıkı çalışmayı kutlarım, sıkı çalışma için tebrikler… gibi çevrilebilir kısaca.
10. Yōkoso – irasshaimase
Japonya’ya adım attığınız ilk an, havalimanlarında duyacağınız ilk şeylerden biri olacak; yōkoso! Yani “hoş geldiniz!”.
Ayrıca mağazalarda, restoranlarda, müşteriler için bir karşılama sunmak için de hevesli şekilde irasshaimase bağrışını duyabilirsiniz! 🙂
11. Ojamashimasu
Sıkça kullanılan bir başka selamlama lafı. Bir taksiye binerken, bir eve girerken, misafir olduğunuz evin örneğin tuvaletini kullanacağınız zaman… Kısaca ¨afedersiniz¨ gibi çevrilebilir fakat genelde, ¨rahatsızlık verdik, afedersiniz¨ gibi düşünebilirsiniz. Söylediğiniz kişiye ait bir alana girdiğinizde kullanabileceğiniz bir laftır kısacası.
Görgü kurallarının bu kadar önemli olduğu Japonya’da hem topluma hem de kültüre değer verdiğinizi görmek için bu söylemleri kullanmaya çalışabilirsiniz. Her zaman sıcak karşılanacağınıza şüpheniz olmasın! 🙂
