Japonların yemeklere ne kadar saygılı olduğundan daha önce bir çok kez bahsetmiştim. Yemeğe olan bu saygı elbette masa düzeni ve adabına da yansıyor.
Alelade hazırlanmış bir yemek masasını bulmak neredeyse mümkün değil. Bir yemek için hazırlandığınızda, masayı gözlemlediğinizde çeşitli renk kodları, şekiller ve dokular görseniz bile hepsinin uyum içinde olduğunu hissedersiniz. Japon yemek estetiği de diğer anlayışlarda olduğu gibi mütevazi ve olağanüstü bir anlayış barındırıyor. Her şeyin bir yeri ve amacı olan bu masaları biraz inceleyelim…
Her Şeyden Önce; Dengeli Bir Yemek
Tabi ki ne yediğinizin önemi çok büyük. Geleneksel Japon mutfağı
Tabii ki, aslında ne yediğiniz çok önemlidir! Geleneksel Japon yemekleri (和食 – washoku), sağlığa olan faydaları ile ünlü.
2013 yılında UNESCO tarafından tanınarak ¨Somut Olmayan Kültürel Miras¨ listesine alınmıştır. Bu listede çoğu Avrupa lezzeti olan sadece birkaç seçkin mutfak varmış.
Washoku, masaya Ichiju sansai (一 汁 三 菜) kavramı ile getirilir. İchiju Sansai, “bir çorba, üç meze” şeklinde çevrilebilir. Batıdaki beş yiyecek grubuna benzer şekilde, ichiju sansai sağlıklı beslenme için ideal bir yol…
İlk bileşen, hastalıklarla savaştığına inanılan ve her gün, neredeyse her öğün masada yerini alan çorba.
Diğer üç taraf, mezelerle ve farklı kategorilerden yiyeceklerle oluşur.
Patates veya erişte gibi bir nişasta grubu, buharda pişirilmiş veya haşlanmış sebzeler, balık veya diğer proteinler.
Pirinç, yemekte ana unsur olduğu için bu 3 ¨tarafa¨ dahil edilmez. Yani Türkiye’de ekmeği yemek olarak saymak gibi bir şey olurdu bu. 🙂
Ohashi ve Hashioki
Masada olmazsa olmazların en başında tabi ki ohashi (箸 – yemek çubukları) bulunuyor. Asya yemek kültürüne dair belki de yemeklerden daha ünlü olan bu araçların hepsi aynı değil… Japon yemek çubukları, Çin yemek çubuklarından daha kısa ve Kore’de kullanılanlardan daha uzundur. Ayrıca Japonya’da kullanılan ohashi’lerin en uç noktası diğerlerine göre daha ince bir nokta oluşturur ve sonunda daha ince bir nokta oluşturur. Geleneksel olarak, detaylı tasarımlarla, lake ahşap veya bambudan yapılır.
Resmi olmayan ortamlarda, çubukları bir kasenin üstüne yerleştirmek kabul edilebilir, ancak resmi bir yemekte Hashioki (箸置き – yemek çubuğu tutucu) kullanılır.
Chopstick setlerinde veya mağazalarda eşleşen parçaları halinde satılabiliyor. Ya da bir masada birden çok desen bulunabiliyor. Masada bulunan en önemli unsurlardan biri oldukları için tasarımları konusunda tercih yapmak da oldukça önemli…
Tabaklar ve kaseler
Japon Stili Özel Tasarım Tabaklar
Washoku sadece damak için değil, gözler için de bir ziyafet olacak şekilde tasarlanır.
Japon sofra takımları, bu sanatsal hedefi, hepsi farklı bir amaca hizmet eden çanak ve tabaklarda da bir araya getiriyor.
Tasarımlar mütevazı ya da süslü olabilir, ahşaptan seramiğe kadar değişiklik gösterebilir. Ancak her biri doğa ile simetrikdir. Örneğin mavi tonları için, Japonya’nın kültürel tarihinde önemli bir rol oynayan denizi anımsatacak şekilde genellikle derin bir çivit mavisi kullanılır.
En sık kullanılan parçalar; çorba kaseleri (bazen kapaklı da olabilirler), güveç kaseleri, pirinç kaseleri ve balık ya da et için düz tabaklardır. Yemek servisi ve sunumu için kullanılan obon tepsiler de davetkar bir havaya sahiptir.
Yiyeceklerin özel bir düzeni bulunur. Konuğun görüşüne göre: Pirinç sol taraftayken onun hemen sağına çorba gelir. İki “tarafı – mezeyi” tepsinin arka soluna ve sağına doğru yerleştirin. Üçüncü ¨meze¨ geleneksel olarak, çanak boyutuna ve türüne bağlı olarak, arka merkeze veya diğerlerinin yanına yerleştirilir.
Son olarak, ohashi’ler sivri uçları sola doğru bakacak şekilde tepsinin en ön tarafına yerleştirilir.
Bulaşıklar gözünüzü korkutursa üzülmeyin. Yemeğin farklı kısımlarını ekstra büyük bir tabağa yerleştirerek yine Ichiju sansai’yi uygulayabilirsiniz.
Japonların sanata dönüştürdüğü bu masa düzeni ile mevsimin ve yiyeceklerinin tadını çıkarın! 🙂
